Το σχολείο
Το σχολείο ως θεσμός εννοεί, κατά την δική μου γνώμη, την προαγωγή των συμπεριφορών, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων, τον εμπλουτισμό των γνώσεων. Όλα αυτά είναι εφόδια που αρχίζουν να χτίζονται από πολύ νωρίς π.χ. η ικανότητα να είναι αυτόνομο, να έχει σεβασμό πρωτίστως στον εαυτό και κατά συνέπεια στους σημαντικούς (λιγότερο ή περισσότερο) άλλους της ζωής του, να εκφράζεται ελεύθερα, να αποφασίζει αυτό για τις ανάγκες του.
Το σχολείο η πρωτοβάθμια εκπαίδευση συνολικά ως θεσμός έχει στόχο να πάρει ένα μικρό παιδί που δεν γνωρίζει ακόμα να διαβάζει και να του δώσει εκείνες τις βάσεις που θα το καταστίσουν ικανό να ανταπεξέρθει στις μαθησιακές προκλήσεις του γυμνασίου. Και όχι μόνο, το παιδί στην πρώτη δημοτικού δεν έχει κατακτήσει ακόμα κάποιες έννοιες οπότε έχει ανάγκη να τις νοηματοδοτήσει, δεν έχει συναναστραφεί με ομάδες και καλείται να διαχειριστεί τις διαφορετικές γνώμες και συμπεριφορές κτλ. Στην τελευταία τάξη του δημοτικού το παιδί έχει κάνει ήδη πολύ δρόμο σε σχέση με τη Α τάξη, γράφει, διαβάζει, σκέφτεται, συναναστρέφεται περισσότερα άτομα, νοηματοδοτεί, αναπτύσσει κριτικό πνεύμα.
Σ’ αυτή την εξάχρονη πορεία του παιδιού στο δημοτικό σχολείο ίσως θα ήταν επωφελές να λαμβάναμαι υπόψη λίγα ή πολλά από τα παρακάτω:
• Η γνώση ότι το κάθε παιδί είναι μοναδικό με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η κατανόηση της και η αποδοχή της διαφορετικότητας μπορεί να μας προσανατολίσει σε μία πιο ευέλικτη συμπεριφορά. Το παιδί είναι αυτοδιάθετο αυτορυθμιζόμενο και τείνει προς όλο και μεγαλύτερη αυτονόμηση.
• Ακούμε τα παιδιά και τις ανάγκες τους γιατί το καλό του ενήλικα δεν είναι πάντα το καλό του παιδιού.
• Φαίνεται ότι οι συγκρίσεις με άλλα παιδιά δεν είναι προς όφελος κανενός, προάγουν τον ανταγωνισμό μειώνουν τις συνεργασίες μεταξύ των παιδιών.
• Η τιμωρία ως μέσο εκπαίδευσης όλα αυτά τα χρόνια δεν φαίνεται να έχει προσφέρει τα προσδοκώμενα.
• Ο μπαμπούλας ή η τσιγγάνα ως μέσο για να επιβάλουμε πειθαρχεία στο παιδί μάλλον περισσότερο φοβίζει το παιδί παρά το βοηθάει να ενεργοποιήσει γνωστικές διαδικασίες για να κατανοήσει την κατάσταση.
Ο/Η δάσκαλος/η
Εκτός από την ιδιότητα του δάσκαλου του παιδαγωγού παραμένει ένας άνθρωπος με ανάγκες. Έχει ανάγκη ενδεχομένως της αναγνώρισης από τους γονείς του παιδιού, από τον προϊστάμενο του, έχει ανάγκη της επαγγελματικής πραγμάτωσης, έχει τα προβλήματα της οικογενειακής και προσωπικής του ζωής. Δεν έχει μόνο το καθήκον του. Οπότε είναι ωφέλιμο να του αναγνωρίζουμε αυτή την διάστασή του και να την κατανοήσουμε.
Σκέφτομαι ότι αυτή η προσέγγιση μπορεί να αυξήσει και να καλυτερεύσει την επικοινωνία με τον δάσκαλο. Αυτή η περιγραφή μπορεί να μας οδηγήσει σε μία άλλου είδους προσέγγιση του παιδαγωγού. Ο δάσκαλος/α δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται από τους γονείς με δέος ούτε και με τρόμο. Κατά την γνώμη μου αυτό που χρειάζεται είναι σεβασμός και ειλικρίνεια στις καλές και στις κακές στις εύκολες και στις δύσκολες στιγμές.
Ο ρόλος του δάσκαλου είναι η διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Ρόλος σύνθετος μιας και όταν αναφερόμαστε σ’ αυτόν μας έρχεται στο μυαλό ότι ο δάσκαλος πέρα από την παράδοση του μαθήματος καλείται να εμπνεύσει το παιδί, να οξύνει το κριτικό του πνεύμα, να το μυήσει στην εκπαίδευση του εαυτού του.
Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ο δάσκαλος δεν είναι μόνος. Σε όλα τα επίπεδα της δουλειάς του, σε όλες τις ανάγκες του το σχολείο ως θεσμός μπορεί να του προσφέρει υποστήριξη π.χ. διαμέσου των σχολικών συμβούλων, το ίδιο θεωρώ ότι μπορούν να προσφέρουν οι γονείς ο καθένας μεμονωμένα αλλά και ο εκάστοτε σύλλογος γονέων.
Στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει συνειδητά ο εκπαιδευτικός πιστεύω ότι χρειάζεται υποστήριξη, βασική προϋπόθεση για να υπάρξει υποστήριξη είναι να τολμήσει ο εκπαιδευτικός να κάνει θέμα το πρόβλημά του και να μιλήσει γι’ αυτό.