(οι σκέψεις που γίνονται λόγος)
Όλο και περισσότερες έρευνες παρουσιάζουν την κατάθλιψη ως ένα θέμα που θα απασχολήσει έντονα τον δυτικό κόσμο τα χρόνια που έρχονται. Συγκεκριμένα ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας1 υποστηρίζει ότι μέχρι το 2020 θα είναι η πιο συχνή ψυχική διαταραχή η οποία φαίνεται να επηρεάζει, αναλογικά, περισσότερο τις γυναίκες. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η κατάθλιψη είναι ένα φαινόμενο που σχετίζεται με το αίσθημα προσφοράς στον εαυτό και την ικανοποίηση των αναγκών. Άλλοι την συνδέουν με τις απαιτήσεις του συγχρόνου τρόπου ζωής, την αποξένωση, την χαμηλή αυτοεκτίμηση, την έλλειψη αυτό-ελέγχου…
Η κατάθλιψη παρουσιάζεται σχεδόν σε όλο το φάσμα των ηλικιών και κάποια από τα συμπτώματά της είναι τα παρακάτω2:
α) κούραση ή έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
β) απώλεια βάρους
γ) αϋπνία ή υπνηλία
δ) απώλεια διάθεσης
ε) υπερδιέγερση ή ψυχοκινητική επιβράδυνση
ζ) υπερβολικά αισθήματα αυτό-υποτίμησης ή ενοχής
η) μειωμένη δυνατότητα σκέψης ή συγκέντρωσης
θ) σκέψεις σχετικές με το θάνατο (όχι μόνο φόβος θανάτου)
Πολλοί φαίνεται να αναγνωρίζουν λιγότερο ή περισσότερο τα παραπάνω συμπτώματα μέσα από συνανθρώπους στο στενό ή διευρυμένο περιβάλλον όπου ζούνε. Μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων περιέγραφαν αυτούς τους ανθρώπους ως ικανούς, εργατικούς, τυπικούς στην δουλειά τους, διαθέσιμους πάντα να βοηθήσουν, υπεύθυνους, αφοσιωμένους στην δουλειά στους φίλους στην οικογένεια.
Οι άνθρωποι που βγήκαν από την δίνη της κατάθλιψης την περιγράφουν ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Οι περιγραφές τους είναι ποικίλες παρόλα αυτά φαίνεται να απαντάται συχνά στις περιγραφές «ένα αβάσταχτο αίσθημα ανικανοποίητου που απορροφά όλη την ενέργεια». Το άτομο αντιδράει, επενδύει μέχρι και την τελευταία σταγόνα ενέργειας που του απομένει στην καταπολέμηση αυτής της κατάστασης με συνέπεια, πολλές φορές όταν το αποτέλεσμα δεν είναι το προσδοκώμενο, να νιώθει ότι τον ρουφάει ακόμα πιο βαθιά μέσα της αυτή η δίνη.
Ίσως και να μην χρειάζεται να πολεμάμε συνέχεια, ίσως αυτή η συνεχιζόμενη διαμάχη ανάμεσα στο άτομο και την κατάθλιψη να είναι πολύ οδυνηρή και όσο περνάει ο χρόνος γίνεται ακόμα πιο επώδυνη χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζοντα νικητής και ηττημένος. Αλήθεια σκεφτήκαμε, σε ποιες χρονικές συγκυρίες, σε ποιες συνθήκες, με ποιες προϋποθέσεις εμφανίζεται; Τι κενό ενδεχομένως προσπαθεί να αναπληρώσει η παρουσία της; Μήπως έχουμε ξεχάσει την απόλαυση, την ευχαρίστηση, την ικανοποίηση που μπορούν να μας προσφέρουν ακόμα και τα πιο μικρά πράγματα;
Η κατάθλιψη για όποιον την βιώνει φαίνεται να είναι τόσο οδυνηρή όσο και επώδυνη. Οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη βιάζονται να απαλλαγούν από αυτήν πιέζοντας τον εαυτό τους για αποτελέσματα άμεσα. Προσπαθώντας το άτομο να ανακτήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την παλιά του ζωή δημιουργεί ακόμα περισσότερες προσδοκίες από τον εαυτό του. Συνήθως η μη πραγματοποίηση των προσδοκιών σκληραίνει ακόμα περισσότερο την στάση προς τον εαυτό με συνέπεια να απολαμβάνουμε καθημερινά όλο και λιγότερα. Στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης φαίνεται να είναι δόκιμες οι φράσεις: «αν βιάζεσαι πήγαινε αργά με μικρά σταθερά βήματα», και «αν δεν σου αρέσει εκεί που είσαι, μετακινήσου∙ δεν είσαι δέντρο».
Το να κινηθούμε προς τις ανάγκες μας, προς αυτά που χρειαζόμαστε, να κάνουμε κάτι για εμάς προσφέροντας ένα δώρο στον εαυτό μας, αντιμετωπίζοντάς την, σκέφτομαι ότι δεν είναι «εγωιστική» πράξη αλλά μία πράξη σεβασμού και κατανόησης των αναγκών του εαυτού μας. Η σκέψη, η πράξη του «κάνω κάτι» φαίνεται να είναι κομβική στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Κάνω κάτι με σεβασμό στον εαυτό μου και τις ανάγκες μου όχι από εγωισμό ή επειδή ξεχνώ τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μου αλλά για να μπορώ να προσφέρω ακόμα περισσότερα τόσο στους άλλους όσο και στον εαυτό μου.
1)Παγκόσμιος Οργανισμός υγείας WHO
http://www.who.int./mental_health/prevention/genderwomen/en/en
2) DSM IV (diagnostic and statistical manual of mental disorders – διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών)